جماعت گرایی چیست؟

جماعت گرایی (Communitarianism) یکی از نظریه های فلسفی و سیاسی است که به روابط فرد و جامعه و نقش هویت های جمعی در شکل دهی به فردیت و اخلاق انسانی می پردازد. این رویکرد در پاسخ به نقدهایی که به لیبرالیسم و فردگرایی وارد می شود، مطرح شده است. جماعت گرایی بر اهمیت جامعه در شکل گیری هویت فردی، ارزش های اخلاقی، و مسئولیت های اجتماعی تأکید دارد.

جماعت گرایی: مقدمه ای بر تئوری های اجتماعی و سیاسی

جماعت گرایی برخلاف فردگرایی لیبرالیسم که به استقلال فردی و آزادی های فردی تأکید می کند، بر اهمیت ارزش های اجتماعی، روابط انسانی، و مسئولیت های جمعی برای یکپارچگی و سلامت اجتماعی می پردازد.

این نظریه با نقد لیبرالیسم، که عمدتاً بر حقوق و آزادی های فردی تمرکز دارد، به جایی می رسد که جامعه و نهادهای اجتماعی را به عنوان عامل مهمی در تعیین ارزش ها و هویت فردی می بیند. جماعت گرایان معتقدند که افراد نمی توانند بدون در نظر گرفتن زمینه اجتماعی و فرهنگی که در آن رشد می کنند، هویت کامل و معناداری داشته باشند.

تاریخچه و پیدایش جماعت گرایی

جماعت گرایی به طور عمده به عنوان یک واکنش به فردگرایی و لیبرالیسم در قرن بیستم شکل گرفت. اندیشمندان مهمی مانند مایکل سندل، آلوین گلدمن، و چارلز تیلور از جمله مطرح ترین چهره های جماعت گرایی هستند. آنها معتقد بودند که لیبرالیسم به طور ناکافی به نقش جامعه در شکل دهی به هویت فردی پرداخته است.

از آن زمان، جماعت گرایی به عنوان یک جنبش فکری مستقل در حوزه های مختلف فلسفه اجتماعی و سیاسی مطرح شد. این نظریه در برابر جریان های غالب در سیاست و فلسفه که تأکید زیادی بر فرد و آزادی های فردی داشتند، رویکرد جدیدی به دموکراسی، عدالت اجتماعی، و روابط انسانی معرفی کرد.

چرا جماعت گرایی ایجاد شد؟

نقد فردگرایی و لیبرالیسم

در نظام های لیبرالی، تمرکز بر حقوق فردی، آزادی های فردی، و استقلال شخصی است. در حالی که لیبرالیسم  بر حقوق فرد تأکید می کند، جماعت گرایان معتقدند که این نگرش اغلب نادیده می گیرد که افراد در جوامع خاصی رشد کرده اند که دارای هویت ها و ارزش های خاص خود است.

جماعت گرایان بر این باورند که فرد هیچ گاه به طور کامل از جامعه خود جدا نمی شود. به عبارت دیگر، هیچ فردی بدون زمینه اجتماعی، فرهنگی، و اخلاقی نمی تواند هویت یا ارزش های خود را درک کند. انسان ها در پیوند با جامعه، خانواده، و دیگر نهادهای اجتماعی زندگی می کنند و از این روابط است که مفاهیم مهمی چون حقوق، عدالت، و مسئولیت های اجتماعی شکل می گیرد.

مقابله با بحران های اجتماعی و اخلاقی

بحران های اجتماعی و اخلاقی در جوامع معاصر نیز باعث ظهور جماعت گرایی شد. در دنیای مدرن، به ویژه در جوامع غربی، فردگرایی به یک هنجار غالب تبدیل شده است. این وضعیت منجر به کاهش همبستگی اجتماعی، افزایش انزوا و افسردگی، و تضعیف بنیان های اخلاقی و اجتماعی است.

جماعت گرایان به ویژه در برابر این بحران ها، بر این باورند که برای بازسازی نهادهای اجتماعی و اخلاقی، باید به اصول و ارزش های مشترک اجتماعی توجه کنیم. آنها معتقدند که اگر مردم به عنوان اعضای یک جامعه مشترک، با ارزش ها و مسئولیت های مشترک زندگی کنند، می توانند از بحران های اجتماعی و اخلاقی عبور کنند.

ضرورت بازتعریف هویت فردی

در عصر مدرن، هویت فردی به طور فزاینده ای پیچیده و چندگانه شده است. با توجه به جهانی شدن، ارتباطات دیجیتال، و تحولات فرهنگی، افراد ممکن است هویت های متناقض و متنوعی داشته باشند که باعث بروز سردرگمی و بحران هویت می شود. جماعت گرایان معتقدند که این بحران هویت را می توان با تأکید بر ارتباطات اجتماعی و ارزش های جمعی حل کرد. آنها به جای آنکه هویت فردی را امری کاملاً شخصی و جدا از جامعه بدانند، آن را به عنوان نتیجه روابط فرد با دیگران در جامعه می بینند.

اصول اصلی جماعت گرایی

1. وابستگی متقابل فرد و جامعه

جماعت گرایی به طور بنیادی بر وابستگی متقابل فرد و جامعه تأکید دارد. این نظریه اذعان دارد که افراد نمی توانند به طور جداگانه از جامعه خود رشد کنند. فردیت انسان در ارتباط با جامعه ای که در آن زندگی می کند، شکل می گیرد. به همین دلیل، هویت فردی به طور فزاینده ای اجتماعی است.

2. ارزش های مشترک و مسئولیت اجتماعی

جماعت گرایان تأکید دارند که برای حفظ همبستگی اجتماعی و اخلاقی، باید ارزش های مشترکی در میان اعضای جامعه وجود داشته باشد. این ارزش ها باید به طور فعال در زندگی اجتماعی به کار گرفته شوند و نه صرفاً به عنوان اصول نظری باقی بمانند. آنها همچنین بر مسئولیت های اجتماعی تأکید دارند، به این معنا که هر فرد باید نسبت به رفاه و عدالت اجتماعی توجه داشته باشد.